در حالی که وزیر نفت ایران از پرداخت 1 میلیارد دلار غرامت گازی به ترکیه سخن گفته، روزنامه “حریت” این رقم را 2 میلیارد دلار اعلام کرده است. با پایان “دعوای گازی” بین طرفین شانس صدور گاز ایران به اروپا بالا گرفته است.
خبرگزاری مهر روز سه‌شنبه (13بهمن/ 2فوریه) به نقل از حمیدرضا عراقی، معاون وزیر نفت گزارش داد، طبق حکم داوری بین‌المللی ایران باید حدود یک میلیارد دلار غرامت گازی به ترکیه بپردازد. به گفته این مقام ایرانی مبلغ خسارت بر اساس قرارداد بوده و مذاکرات با ترکیه برای پرداخت این غرامت درحال انجام است.
روزنامه حریت ترکیه نیز در آخرین شماره خود روز چهارشنبه (14بهمن/ 3 فوریه) در مطلبی به قلم مروه اردیل و کارانفیل نوشت که “میزان غرامت ایران به ترکیه 2 میلیارد دلار است. حریت تاکید میکند، ایران باید تخفیف نرخ گاز صادراتی خود در ۵ سال گذشته را به ترکیه بین 13 تا 16 درصد بپردازد. این روزنامه ولی مشخص نکرده است که 2 میلیارد دلار، غرامتی است که داوری بین‌المللی لاهه آن را برای ایران تعیین کرده و یا این مقدار مجموعه تخفیف 5 ساله گذشته را نیز دربر می‌گیرد.
حمیدرضا عراقی علاوه بر معاونت وزیر نفت، سمت مدیرعاملی شرکت ملی گاز ایران را نیز برعهده دارد. به گفته او جریمه ایران حدود 10 تا 15 درصد قیمت گاز صادراتی ایران به ترکیه خواهد بود
دعوای گازی ایران و ترکیه از کجا آغاز شد؟
طبق قراردادی که در سال 1996 در جریان سفر نجمالدین اربکان، نخست وزیر وقت ترکیه به تهران میان ایران و ترکیه به امضا رسید، ایران موظف شد طی 25 سال، سالانه 10 میلیارد مترمکعب گاز طبیعی به ترکیه صادرکند.
آنگونه که در مفاد این قرارداد آمده است، طرفین به هر دلیلی درتحویل یا برداشت گاز وقفه ایجاد کنند، مجبور به پرداخت غرامت خواهند شد. این بند قرارداد و تعدیل نرخ گاز صادراتی ایران موضوعات اصلی شکایت ترکیه به دادگاه بین‌المللی لاهه بود.
ترکیه در فصول گرم سال به دلیل عدم مصرف گاز وارداتی و مشکل ذخیره‌سازی قادر به مصرف گاز وارداتی نبود و مجبور شد در طی سال‌های 2009 تا 2012 میلادی رقمی در حدود 2 میلیارد و 500میلیون دلارغرامت به ایران، روسیه و آذربایجان بپردازد.
ترکیه موفق شد بند مربوط به غرامت را از قراردادهای خود با روسیه و آذربایجان حذف کند، اما ایران درخواست ترکیه را نپذیرفت. در نتیجه ترکیه از ایران به دلیل “کم‌فروشی و گران‌فروشی گاز” به دیوان داوری لاهه شکایت کرد
